20 maja- Światowy Dzień Pszczół

Światowy Dzień Pszczół został ustanowiony przez Organizację Narodów Zjednoczonych (ONZ) w grudniu 2017 r., a pierwsze obchody miały miejsce 20 maja kolejnego roku. Inicjatorem tego święta była Słowenia, kraj z długą tradycją pszczelarstwa, który chciał zwrócić uwagę świata na znaczenie pszczół i innych zapylaczy. Data 20 maja nie została wybrana przypadkowo – jest to dzień urodzin Antona Janšy, XVIII-wiecznego pioniera nowoczesnego pszczelarstwa, który pochodził ze Słowenii. Janša był jednym z pierwszych, który zrozumiał znaczenie pszczół dla rolnictwa i propagował nowoczesne metody pszczelarstwa.

Pszczoły odgrywają fundamentalną rolę w procesie zapylania roślin, są niezbędne zarówno dla produkcji żywności, jak i dla utrzymania różnorodności biologicznej. Światowy Dzień Pszczół jest okazją do zwrócenia uwagi na liczne zagrożenia, przed którymi stoją te pożyteczne owady oraz na konieczność podjęcia działań mających na celu ich ochronę. Pszczoły pełnią niezwykle istotną rolę w ekosystemie. Są głównymi zapylaczami, odpowiadając za zapylanie około jednej trzeciej spożywanej przez nas żywności. Ponad 87 proc. gatunków roślin na świecie jest zapylanych m.in. przez pszczoły. Zapylanie przez pszczoły ma ogromne znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej. W ekosystemach naturalnych zapylają rośliny, które stanowią podstawę diety wielu gatunków zwierząt. Bez nich mogłyby zaniknąć, co miałoby katastrofalne skutki dla całego ekosystemu. Wyginięcie roślin zapylanych przez pszczoły doprowadziłoby do zaniku całych gatunków zwierząt, które są od nich zależne, powodując poważne zaburzenia w łańcuchu pokarmowym. Ich praca zwiększa też wydajność upraw rolnych oraz ma bezpośrednie przełożenie na jakość i ilość dostępnych na rynku produktów rolnych.

Działania na rzecz ochrony pszczół

Światowy Dzień Pszczół jest okazją do przypomnienia o konieczności podjęcia działań na rzecz ochrony tych małych, ale jakże istotnych owadów. Wiele organizacji i instytucji pracuje nad wdrażaniem programów ochronnych. Kluczowa jest tu edukacja społeczeństwa. Kampanie informacyjne, warsztaty i szkolenia, nie tylko dla rolników oraz pszczelarzy, przyczyniają się do zwiększenia świadomości i wdrażania praktyk przyjaznych pszczołom. Jedną z najważniejszych organizacji zajmujących się ochroną pszczół jest Polski Związek Pszczelarski, który edukuje i szkoli w zakresie poprawy jakości praktyk pszczelarskich oraz promuje metody przyjazne dla środowiska. kolejnym przykładem jest kampania sieci supermarketów Carrefour Let it bee, która wspiera budowę hoteli dla pszczół. Warto wspomnieć również o działaniach Greenpeace Polska, które koncentrują się na promocji rolnictwa ekologicznego i redukcji użycia szkodliwych dla pszczół pestycydów. Organizacja ta prowadzi kampanie informacyjne oraz lobbingowe, mające na celu wprowadzenie zmian legislacyjnych chroniących zapylacze. Oprócz tego, różne miasta w Polsce, np. Warszawa, Wrocław, Katowice, czy Gliwice wdrażają lokalne inicjatywy, które obejmują sadzenie roślin miododajnych w miejskich parkach oraz tworzenie specjalnych stref dla dzikich pszczół, gdzie trawa jest koszona rzadziej.

MRiRW, ARiMR i KOWR dla pszczelarstwa

Dokładnie rok temu, rozporządzeniem Rady Ministrów, wprowadzona została dopłata de minimis do każdej przezimowanej rodziny pszczelej. Stało się tak dzięki wsparciu MRiRW, które zareagowało na wniosek Polskiego Związku Pszczelarskiego. O pomoc mogą ubiegać się indywidualni hodowcy pszczół. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) prowadzi nabór wniosków od 1 kwietnia do 31 maja br. Unia Europejska prowadzi aktywną politykę w zakresie ochrony pszczół oraz pomocy branży pszczelarskiej. W Polsce takie działania są prowadzone w ramach jednego z instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej – „Wsparcie rynku produktów pszczelich”. Organizacje związane z pszczelarstwem (np. związki, stowarzyszenia, spółdzielnie, a także jednostki naukowe) mogą otrzymać pomoc na realizację projektów szkoleniowych, analizę jakości miodu, zakup: pszczół, sprzętu pszczelarskiego, leków do zwalczania warrozy, a także na prowadzenie gospodarki wędrownej czy realizację projektów naukowo-badawczych. Wnioski o pomoc przyjmuje Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR) do 31 lipca br.

Działania PIORiN dla ochrony pszczół

Jednym z najważniejszych działań dla ich ochrony jest unikanie niewłaściwego stosowania pestycydów oraz nieużywanie środków ochrony roślin w godzinach lotu pszczół. Ochrona pszczół i innych owadów zapylających przed niewłaściwie stosowanymi pestycydami jest przedmiotem wielkiej troski Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN). W okresie intensywnego kwitnienia roślin Inspekcja zwiększa liczbę działań kontrolnych i edukacyjnych, aby ograniczyć zagrożenia wynikające ze stosowania środków ochrony roślin. Główny Inspektor podkreśla, że bardzo ważna jest współpraca rolników z pszczelarzami, gdyż pszczoły najczęściej mają swoje pożytki w przestrzeni rolniczej na polach, łąkach i sadach.

Najprostsze sposoby ochrony zapylaczy to:

• goszczenie ich w swoim ogrodzie;

• dbanie o środowisko naturalne;

• pozostawianie w ogrodzie choć części nieskoszonego trawnika, gdzie można założyć kwietną łąkę;

• sadzenie lub sianie roślin miododajnych o różnych terminach kwitnienia;

• niewypalanie traw ani łodyg i kwiatów zeszłorocznych – wiele gatunków owadów właśnie tam się kryje;

• ustawianie dla nich (szczególnie w słoneczne dni) miejsc z wodą, popularnie zwanych poidełkami, zawierających drobne kamyczki lub żwirek, aby owady mogły spokojnie się napić bez zagrożenia moczenia skrzydełek.

Kilka faktów o pszczołach, które warto zapamiętać:

• Na świecie istnieje około 20 tys. gatunków pszczół.
• Aż 222 (z około 470) gatunki żyjących w Polsce pszczół są zagrożone wyginięciem.
• Ponad 300 tys. gatunków roślin (ponad 87 proc.) na świecie jest zapylanych m.in. przez pszczoły.
• Około ¹/₃ spożywanej przez nas żywności jest wynikiem zapylania przez pszczoły miodne.
• Przeciętna pszczoła przez całe życie wyprodukuje tylko ¹/₁₂ łyżeczki miodu.
• Pszczoła miodna odwiedza od 50 do 100 kwiatów podczas jednej wyprawy.
• Pszczoły potrafią aktywnie przenosić pokarm w promieniu do 1,5 km od ula.
• Pszczoły miodne komunikują się między sobą, tańcząc.
• Kolonia pszczół składa się z 20 do 60 tys. pszczół miodnych i jednej królowej.
• Pszczoły pracujące są samicami i żyją około 6 tygodni, wykonując całą pracę w ulu.
• Miód jest niezwykle zdrowy, ponieważ zawiera enzymy, witaminy i minerały. Jest to jedyny pokarm, który zawiera pinocembrynę, przeciwutleniacz związany z poprawą funkcjonowania mózgu.
• Pszczoły miodne nie rodzą się z wiedzą, jak produkować miód. Uczą się tego w ulu od starszych osobniczek.
• Pszczoły miodne są bardzo ważnymi zapylaczami kwiatów, owoców i warzyw.

Źródło: https://wodnesprawy.pl/swiatowy-dzien-pszczol-przypomnienie-o-ich-niezasta/ oraz https://www.gov.pl/web/rolnictwo/20-maja–swiatowy-dzien-pszczol

Autor wpisu: Izabela Świgoń, ZODR w Barzkowicach