Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa 2030 – zmiany

Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa i Rybactwa 2030 to podstawowy dokument strategiczny polityki rolnej i rozwoju obszarów wiejskich. Prezentuje on cele, kierunki interwencji oraz działania, jakie powinny zostać podjęte w perspektywie roku 2030. W dniu 17 października 2023 r. Rada Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie aktualizacji dokumentu, który pierwotnie był przyjęty w dniu 15 października 2019 r.

SZRRiR powstała w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi m.in.: przy współpracy 16 wojewódzkich zespołów analizujących szanse i zagrożenia oraz potencjalne kierunki rozwoju obszarów wiejskich w województwach do 2030 r., ośrodków naukowo-badawczych MRiRW, Międzyresortowego Zespołu ds. aktualizacji Strategii Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa i Rybactwa 2030, w którym udział brali przedstawiciele poszczególnych ministerstw oraz jednostek podległych i nadzorowanych przez resort rolnictwa.

Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa 2030 – potrzeba aktualizacji

Prace nad aktualizacją strategii rozpoczęto od powołania przez wojewodów zespołów analizujących szanse i zagrożenia oraz potencjalne kierunki rozwoju obszarów wiejskich w poszczególnych województwach. Ich głównym zadaniem było zaktualizowanie diagnoz regionalnych, dotyczących sytuacji społeczno-gospodarczej obszarów wiejskich i rolnictwa w poszczególnych województwach. Następnym krokiem było zorganizowanie spotkań dotyczących: gospodarowania wodą, transformacji energetycznej, rozwoju przedsiębiorczości, kwalifikacji zawodowych, kapitału społecznego, powstawania miejsc pracy, transportu publicznego i zwiększenia dostępności transportowej obszarów wiejskich.

Jednym z etapów aktualizacji strategii był proces konsultacji wewnątrzresortowych. Dokument był szeroko konsultowany i opiniowany, w tym m.in. w ramach prac Rady Dialogu Społecznego w Rolnictwie, Komitetu Koordynacyjnego do spraw Polityki Rozwoju, Komitetu Społecznego Rady Ministrów, Rządowego Centrum Analiz, Zespołu ds. Programowania Prac Rządu, Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, Zespołu ds. Obszarów Wiejskich, Wsi i Rolnictwa, Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz podczas licznych branżowych, regionalnych i ponadregionalnych spotkań, warsztatów
i konferencji.

Konsultacje publiczne trwały od 25 sierpnia do 29 września 2023 r. Uwagi, wnioski i opinie, zgodnie z informacjami zamieszczonymi na stronie resortu rolnictwa, można było składać drogą tradycyjną lub elektroniczną.

SZRRiR 2030 została zaktualizowana pod kątem zmian, jakie zaszły w rolnictwie w ciągu ostatnich 4 lat. Dotyczy to m.in. sytuacji związanej z pandemią COVID-19 oraz wybuchem wojny w Ukrainie. Chodzi również o nowy budżet UE, przyjęty po 2020 r. i zapewnienie m.in. dodatkowego finansowania inwestycji w okresie przejściowym dla Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020.

Zaktualizowana Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa i Rybactwa 2030 zawiera działania spójne z celami „Długoterminowej wizji dla obszarów wiejskich w UE 2040” i wynikającego z niej „Paktu na rzecz obszarów wiejskich”, „Planu działania na rzecz pobudzenia zrównoważonego, spójnego
i zintegrowanego rozwoju obszarów wiejskich” oraz „Polskiego Ładu dla Polskiej Wsi”.

Najważniejsze zmiany w SZRRiR

W przyjętym dokumencie zaktualizowano cel główny: „Zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego kraju”. Konieczne jest także uzyskanie trwałego wzrostu dochodów mieszkańców wsi przy minimalizacji rozwarstwienia ekonomicznego, społecznego i terytorialnego oraz przy poprawie stanu środowiska naturalnego.

W związku z nowymi wyzwaniami, z jakimi mierzy się sektor rolno-spożywczy, zdefiniowano ponownie cel szczegółowy: „Wzmocnienie bezpieczeństwa żywnościowego i odporności na kryzysy”. Jego realizacji mają służyć działania i projekty strategiczne wpisujące się w następujące kierunki interwencji:

I.1. Zwiększanie opłacalności produkcji rolnej, rybackiej i przetwórstwa rolno-spożywczego.

I.2. Budowa odporności produkcji rolnej i rybackiej, w tym odporności na zmiany klimatu.

I.3. Zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego kraju i jakości żywności.

I.4. Transformacja energetyczna sektora rolno-spożywczego i rozwój biogospodarki.

I.5. Przygotowanie polskiego sektora rolno-spożywczego do rozszerzenia UE i nowych uwarunkowań handlu zagranicznego.

W zaktualizowanym dokumencie podkreślona została konieczność budowy większej odporności na zmianę klimatu (w szczególności na niedobory wody), potrzeba odbudowy łańcuchów dostaw zerwanych podczas pandemii i w wyniku wojny w Ukrainie, wzmocnienia krajowych producentów i przetwórców rolno-spożywczych dla trwałej zdolności do zapewniania bezpieczeństwa żywnościowego (w tym również w odniesieniu do produkcji zwierzęcej) oraz zapewnienie uczciwych warunków konkurencji w rozszerzonej UE i przy nowych uwarunkowaniach handlu zagranicznego. Aktualizacja odwołuje się również do inicjatyw, których celem jest poprawa sytuacji demograficznej na obszarach wiejskich.

Wszystkie zmiany wprowadzone w dokumencie są odzwierciedleniem oczekiwań względem lepszego ukierunkowania funduszy i celów UE po 2027 r.
na potrzeby rozwojowe obszarów wiejskich i sektora rolno-spożywczego. Uchwała Rady Ministrów w sprawie Strategii Zrównoważonego Rozwoju Wsi,
Rolnictwa i Rybactwa 2030 zostanie opublikowana w Monitorze Polskim.

Opracowanie: Izabela Świgoń, ZODR w Barzkowicach

Źródło: „Wodne Sprawy”