Wystąpienie siły wyższej w gospodarstwie

W ostatnim czasie mamy do czynienia z niekorzystnymi zjawiskami meteorologicznymi (burzami, nawałnicami, ulewnymi deszczami, wysokimi temperaturami). W związku z tym rolnicy ubiegający się o przyznanie płatności bezpośrednich i obszarowych, którzy ponieśli w wyniku szkodliwych działań atmosferycznych straty w uprawach lub w pogłowiu zwierząt, mogą zgłaszać przypadki wystąpienia siły wyższej do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

Oświadczenia o wystąpieniu siły wyższej w gospodarstwie, opatrzone czytelnym podpisem i datą złożenia wraz z dokumentami potwierdzającymi zajście nadzwyczajnych okoliczności, należy złożyć w biurze powiatowym ARiMR niezwłocznie po wystąpieniu zdarzenia. Dowodami w tej sprawie mogą być zeznania świadków, opinie biegłych, raporty z oględzin, np. protokół oszacowania szkód w uprawach rolnych sporządzony przez komisję powołaną przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkód.

Istotne jest, żeby do dnia wydania decyzji o przyznaniu dopłat bezpośrednich lub innych płatności obszarowych za 2024 rok dostarczyć niezbędną dokumentację dotyczącą wystąpienia siły wyższej. Jeżeli przedstawione dowody będą uznane przez kierownika biura powiatowego, zachowane zostanie prawo do uzyskania płatności do gruntów rolnych lub zwierząt, których dotyczyło działanie siły wyższej oraz które spełniały warunki kwalifikowalności w dniu wystąpienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności.

Pracownicy Agencji dołożą wszelkich starań, by przeprowadzić poszkodowanych rolników przez wszystkie formalności.

Siła wyższa i nadzwyczajne okoliczności w roku 2024

Pojęciem siły wyższej, określane są nadzwyczajne i nieprzewidywalne okoliczności, niezależne od rolnika, których następstw nie można było uniknąć mimo zachowania należytej staranności.

Przypadki działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności to w szczególności:

• śmierć beneficjenta;
• długoterminowa niezdolność beneficjenta do wykonywania zawodu;
• poważną klęskę żywiołową powodującą duże szkody w gospodarstwie rolnym;
• zniszczenie w wyniku wypadku budynków inwentarskich w gospodarstwie rolnym;
• chorobę epizootyczną lub chorobę roślin lub obecność agrofaga dotykająca, odpowiednio, cały inwentarz żywy lub uprawy należące do beneficjenta lub ich część;
• wywłaszczenie całego lub dużej części gospodarstwa rolnego, jeśli takiego wywłaszczenia nie można było przewidzieć w dniu złożenia wniosku.

Powyższy katalog zdarzeń, jest katalogiem otwartym. Oznacza to, że kierownik biura powiatowego, uwzględniając okoliczności zdarzenia i przedstawione dowody, może w wyniku indywidualnego rozpatrzenia danej sprawy, uznać, że dane zdarzenie było wynikiem działania siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności.

Okolicznością nadzwyczajną może być m.in.:

• zniszczenie upraw przez dzikie zwierzęta,
• zniszczenie upraw w wyniku niekorzystnych warunków atmosferycznych takich jak np. susza, gradobicie, powódź, mróz, piorun, osuwiska ziemi, zalanie na skutek opadów atmosferycznych,
• zniszczenie upraw lub płodów rolnych spowodowane pożarem (z wyjątkiem przypadków będących konsekwencją celowego wypalania),

• wystąpienie organizmów kwarantannowych,
• tymczasowe aresztowanie beneficjenta,
• zagryzienie zwierząt zadeklarowanych do płatności przez dzikie zwierzęta, jeżeli rolnik może dowieść, że zwierzęta były chronione przed dzikimi zwierzętami tzn. były np. wypasane na obszarze ogrodzonym, chronionym przed dostępem dzikich zwierząt.

Za siłę wyższą nie można uznać przypadku zagryzienia zwierzęcia zgłoszonego do płatności, wypasanego na obszarze, na którym spotykane są dzikie zwierzęta. W takich okolicznościach śmierć zwierzęcia w wyniku ataku dzikiego zwierzęcia jest prawdopodobna, a więc przewidywalna i nie jest sytuacją nadzwyczajną. 

W przypadku wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności lub siły wyższej, które mogą mieć wpływ na powierzchnię kwalifikującą się do płatności lub liczbę zwierząt kwalifikujących się do płatności lub gdy rolnik nie mógł wypełnić swoich obowiązków w zakresie przestrzegania warunkowości, niezwłocznie po wystąpieniu tego zdarzenia rolnik powinien złożyć do biura powiatowego ARiMR pisemne oświadczenie o zaistniałych okolicznościach, opatrzone czytelnym podpisem i datą złożenia wraz z dowodami potwierdzającymi wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności lub siły wyższej.

Dowodem potwierdzającym wystąpienie siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności, może być wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy i nie jest sprzeczne z prawem. Dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny. Obowiązek dostarczenia dowodów wystąpienia siły wyższej spoczywa na beneficjencie.

Jeżeli wniosek złożono w terminie „sankcyjnym” tj. od dnia 2 lipca do dnia 26 lipca 2024 r. z powodu działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności, nie zostanie zastosowane zmniejszenie płatności o 1% za każdy dzień roboczy.

Jeżeli zmianę do wniosku złożono w terminie „sankcyjnym” tj. od dnia 17 lipca do dnia 26 lipca 2024 r. z powodu działania siły wyższej lub wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności, nie zostanie zastosowane zmniejszenie o 1% za każdy dzień roboczy.

Więcej informacji na stronie: https://www.gov.pl/web/arimr/sila-wyzsza-i-nadzwyczajne-okolicznosci-w-roku-2024

Autor wpisu: Izabela Świgoń, ZODR w Barzkowicach