Dzień Ziemi (Earth Day) to największe ekologiczne święto świata, a Organizacja Narodów Zjednoczonych wyznaczyła tę datę jako Międzynarodowy Dzień Matki Ziemi.
Nasza moc, nasza planeta – pod takim hasłem obchodzone jest tegoroczne Święto Ziemi. z tej okazji co roku w Polsce organizowane są wykłady i konferencje dotyczące ochrony środowiska, a w szkołach odbywają się akcje sprzątania lasów, parków i plaż. W wielu miejscach organizowane jest wspólne sadzenie drzew. w Polsce Dzień Ziemi obchodzony jest od 1990 roku i koordynowany był przez lata przez Fundację Ośrodka Edukacji Ekologicznej z Warszawy.
Na stan naszej planety wpływa wiele czynników, ale najważniejsze z nich to zmiany klimatyczne, wzrost populacji, konsumpcjonizm, urbanizacja, niedobór wody i katastrofy ekologiczne. Skutki zmian klimatycznych to przede wszystkim ciągły wzrost poziomu wód w morzach i oceanach, ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak długotrwałe upały, gwałtowne opady deszczu, topnienie lodowców, zwiększona częstotliwość i zasięg pożarów w lasach, dłuższy okres wegetacyjny flory.
Obchody 55-lecia Dnia Ziemi, które obchodzimy 22 kwietnia 2025 r. koncentrują się na potrzebie przejścia na odnawialne źródła energii, takie jak energia słoneczna, wiatrowa, wodna, geotermalna i pływowa. Kluczowym przesłaniem jest wezwanie do potrojenia globalnej produkcji energii odnawialnej do 2030 roku. Wspólnym wysiłkiem rządy, organizacje, lokalne społeczności i jednostki mogą przyczynić się do tej transformacji.
Jak możemy się zaangażować?
Światowy Dzień Ziemi to doskonała okazja, aby podjąć działania na rzecz naszej planety:
- edukacja – uczestnicz w warsztatach i prelekcjach na temat ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju;
- aktywność lokalna – weź udział w akcjach sprzątania terenów zielonych, sadzeniu drzew czy tworzeniu roślinnych aranżacji w twojej okolicy;
- zmiana nawyków – oszczędzaj wodę i energię, segreguj odpady, korzystaj z transportu publicznego lub roweru zamiast samochodu.
A jaka jest historia Dnia Ziemi?
Pierwszy Dzień Ziemi obył się w 1970 roku. Do jego organizacji przyczyniły się wydarzenia, które miały miejsce na początku 1969 roku, kiedy nieopodal plaży znajdującej się w Santa Barbara w Kalifornii doszło do wycieku ropy, w skutek czego zginęło 10 tysięcy zwierząt i ptaków. Jedną z osób, która obserwowała tamte wydarzenia oraz jego skutki był Gaylord Nelson, ówczesny senator stanu Wisconsin. Katastrofa ekologiczna i jej konsekwencje wywarły na nim tak wielki wpływ, że postanowił zorganizować Międzynarodowy Dzień Ziemi, zwracając uwagę na problem ekologii i konieczność ochrony środowiska.
W 1970 roku, krótko po pierwszym Dniu Ziemi, powołano Amerykańską Agencję Ochrony Środowiska. Dzięki temu zostały podpisane akty prawne, które pozwoliły na ochronę zagrożonych gatunków zwierząt i ptaków.
Data 22 kwietnia ma przypominać wszystkim o tym, jak ważne jest promowanie postaw proekologicznych i ochrona środowiska.
Pierwszym znaczącym krokiem, który przyczynił się do troski o naszą planetę, była książka Rachel Carson, „Silent Spring”, w której autorka przekonywała jak wielkim zagrożeniem dla Ziemi jest stosowanie chemikaliów. Kolejnym wydarzeniem, które przyczyniło się do zwiększenia świadomości społecznej było zdjęcie wykonane w 1968 roku przez astronautę, Billa Andersa w trakcie jego misji Apollo 8. Fotografia Ziemi wynurzającej się zza Księżyca sprawiła, że wiele osób dostrzegło nie tylko piękno naszej Błękitnej Planety, ale także konieczność dbania o nią.
Dzień Ziemi co roku odbywa się pod innym hasłem. w zeszłym roku było to „Planeta vs. Plastik”, w latach 2022-2023 „Zainwestuj w Naszą Planetę!”, 2021 „Przywróć Naszą Ziemię”, 2020 „Działanie na rzecz klimatu”, 2019 „chroń nasze gatunki”, 2018 „Zatrzymajmy zanieczyszczenie plastikiem”, 2017 „w kierunku natury”. To nie przypadek, że w ostatnich latach aż dwa razy hasło przewodnie dotyczyło szkodliwości plastiku. To największy problem i zagrożenie dla naszej planety w XXI wieku. Obecnie na świecie rocznie produkuje się ponad 450 mln ton plastiku. W skali świata tylko 9% poddawane jest recyklingowi, reszta trafia na wysypiska śmieci, do mórz, oceanów lub środowiska naturalnego. Tylko niewielki odsetek jest ponownie wykorzystany np. do odzysku energii przez spalanie. Sytuacja plastiku w Europie jest nieco lepsza, a Polska znajduje się w średniej europejskiej, gdzie składowanie stanowi 25%, odzysk energii 42,6%, a recykling 32,5%. Zanieczyszczenie plastikiem ma bardzo negatywny wpływ na środowisko naturalne oraz zdrowie ludzi i zwierząt. Plastikowe odpady trafiają do rzek, mórz i oceanów degradując ekosystemy wodne. Mikrocząsteczki plastiku przedostają się natomiast do układu pokarmowego zagrażając zdrowiu ludzi i zwierząt. Aby rozwiązać ten problem trzeba mniej produkować plastiku, lepiej zarządzać odpadami oraz zwiększyć recykling. Każdy z nas może wesprzeć środowisko unikając jednorazowych opakować, ograniczając zużycie plastikowych opakowań oraz segregując odpady.
Światowy Dzień Ziemi to okazja do refleksji nad stanem środowiska naturalnego i świadomego działania w obronie jej zasobów. Na stronie https://www.gov.pl/web/gios/swiatowy-dzien-ziemi-mysl-ekologicznie znajdziemy wskazówki jak być przyjacielem środowiska. Każdy z nas może być eko jeśli będzie pamiętał o racjonalnym korzystaniu ze sprzętów elektronicznych, oszczędzaniu wody, dbaniu o zieleń, segregowaniu odpadów, ograniczaniu marnowania jedzenia czy zadbaniu o czystość w najbliższym otoczeniu.
Na stronach Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska można znaleźć jeszcze kilka przykładów, co dobrego możemy zrobić dla środowiska:
- Zaplanujmy dzień bez samochodu – gdy tylko jest to możliwe zostawiajmy auto w garażu, korzystajmy częściej z roweru czy komunikacji miejskiej, poruszajmy się pieszo.
- Gdy coś nam się zepsuje, naprawiajmy zamiast wyrzucać.
- Segregujmy śmieci. Pamiętajmy, że tylko niecałe 10% plastiku podlega recyklingowi dlatego na zakupach starajmy się wybierać produkty w szkle, puszkach lub papierowych opakowaniach.
- Robiąc zakupy, róbmy je z własną torbą, najlepiej bawełnianą. Woreczki foliowe rozkładają się ponad 400 lat!
Co może zrobić każdy z nas dla naszej planety? Stacje sanitarno-epidemiologiczne i Lasy Państwowe podpowiadają:
- zakupy pakuj we własną torbę wielokrotnego użytku
- używaj bidonu na wodę tam, gdzie to możliwe, napoje pij z własnego kubka
- ogranicz zużycie plastiku, nie korzystaj z torebek foliowych
- drugie śniadanie pakuj do pudełek wielokrotnego użytku tzw. Śniadaniówek
- wspieraj zrównoważoną modę, noś długo swoje ubrania, staraj się nie kupować ubrań ze sztucznych materiałów
oraz
- przyłącz się do sprzątania ziemi,
- posadź nowe drzewa,
- zasiej łąki kwietne,
- zaplanuj własne wydarzenie proekologiczne.
Quizy z okazji Dnia Ziemi
Sprawdź swoją wiedzę: https://www.earthday.org/earth-day-quizzes/?_gl=1*15q8b19*_up*MQ..*_ga*MjA5NjkxNzI1Ni4xNzM3NzE1Nzk5*_ga_QENXCBT7TN*MTczNzcxNTc5OC4xLjEuMTczNzcxNTc5OC4wLjAuMA..
Źródło: https://www.earthday.org/earth-day-2025 strony internetowe GIOŚ, RDOŚ, WFOŚiGW, Lasów Państwowych i Stacji sanitarno-epidemiologicznych
