Zapraszamy do pobrania broszury: https://zodr.pl/zinet/ulotki-broszury/
Jak czytamy na stronie Fundacji „Koalicja Żywa Ziemia”: „W obliczu rosnącego zużycia pestycydów na świecie, „Atlas Pestycydów 2024: Fakty na temat toksycznych substancji chemicznych w rolnictwie” staje się kluczowym źródłem wiedzy. Publikacja ta rzuca światło na szeroko rozpowszechnione stosowanie pestycydów
w rolnictwie i ich wpływ na zdrowie ludzi oraz środowisko naturalne.” Atlas przedstawia nie tylko obecne wyzwania, ale również skutki chemicznej ochrony roślin, wskazuje na potrzebę zmian w podejściu do produkcji żywności.
Pestycydy w rolnictwie
Współczesne rolnictwo nadal intensywnie wykorzystuje pestycydy, przyczyniając się do problemów zdrowotnych, zaniku różnorodności biologicznej i degradacji ekosystemów. Atlas Pestycydów 2024 wskazuje, że obecne strategie redukcji stosowania tych substancji są niewystarczające. Wzywa do globalnego przemyślenia roli pestycydów w rolnictwie i poszukiwania alternatywnych metod produkcji żywności, które są zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju.
„Milcząca wiosna” Rachel Carson
Już w 1962 roku w uznanej książce „Milcząca wiosna” (ang. „Silent Spring”) amerykańska biolożka Rachel Carson opisała szkodliwe działanie pestycydów.
Ta przełomowa praca, która doprowadziła do zakazu stosowania najbardziej toksycznych środków, jak DDT, jest do dziś uznawana za jedną z najważniejszych
dla ruchu na rzecz ochrony środowiska. Sześćdziesiąt lat po publikacji książki R. Carson na świecie stosuje się więcej pestycydów niż kiedykolwiek wcześniej. Uprawa roślin modyfikowanych genetycznie, takich jak soja i kukurydza, odpornych na działania środków chwastobójczych przyczyniła się do wzrostu zużycia herbicydów, Pestycydy są również wskazywane jako jedna z istotnych przyczyn zanikania gatunków oraz utraty żyzności gleby.
Strategia „Od pola do stołu”
Międzynarodowe porozumienia o ochronie różnorodności biologicznej zobowiązują UE do ograniczenia negatywnego wpływu pestycydów na ekosystemy. Komisja Europejska wyznaczyła w strategii „Od pola do stołu” cel redukcji o 50% stosowania pestycydów i związanego z nim ryzyka do 2030 roku.
6 lutego br. sefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen podczas debaty w europarlamencie ogłosiła że KE wycofuje projekt zakładający ograniczenie stosowania pestycydów w rolnictwie w UE. To reakcja na protesty rolników, które przetaczają się obecnie przez państwa unijne.
Jednocześnie zapowiedziała szerszy dialog oraz zrewidowanie projektu przy zaangażowaniu zainteresowanych stron.
Dla 1,2 miliona obywatelek i obywateli popierających swoim podpisem inicjatywę „Ratujmy pszczoły i rolników!” cele te nie są wystarczające.
Inicjatywa wzywa do 80-procentowej redukcji stosowania chemicznych środków ochrony roślin do 2030 roku i całkowitego ich wycofania do roku 2035.
Różne grupy interesu i rządy państw członkowskich UE kwestionują rozwiązania zawarte w strategii „Od pola do stołu”, w tym cele redukcji pestycydów, powołując się na potrzebę produkcji większej ilości żywności. Ośrodki naukowe i organizacje międzynarodowe, takie jak Światowy Program Żywnościowy (WFP)
i Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), wskazują jednak, że to nie reformy służące ochronie środowiska, a utrata różnorodności biologicznej i ekstremalne zjawiska pogodowe związane ze zmianą klimatu coraz bardziej zagrażają bezpieczeństwu żywnościowemu. Podkreślają one konieczność wprowadzenia zrównoważonego systemu żywnościowego.
Niezbędne zmiany
Rolnictwo musi się zmienić, aby sprostać tym wyzwaniom przy mniejszym wykorzystaniu chemicznych środków ochrony roślin i nawozów. W szczególności musi zmniejszyć niekorzystne oddziaływanie na pożyteczne gatunki i chronić ich siedliska. Ważne jest zdobycie umiejętności pracy razem z przyrodą, a nie przeciwko niej. Wspólna Polityka Rolna (WPR) mogłaby dostarczyć środki finansowe potrzebne do takiej zmiany. Jak dotąd nie zapewniła jednak wystarczającego wsparcia, by praktyki rolne przyjazne przyrodzie stały się powszechne.
Nadzieje budzi rosnąca świadomość społeczna
Może alternatywne metody produkcji żywności rozwiną się pod presją obywateli i obywatelek? Ostatnie badania opinii publicznej wykonane przez Ipsos
na zlecenie Pesticide Action Network Europe wskazują, że ponad 80% respondentów i respondentek w Polsce jest zaniepokojonych wpływem pestycydów
na zdrowie swoje i bliskich. Ten sam procent przebadanych osób zgadza się ze stwierdzeniem, że pestycydy wywierają negatywny wpływ na środowisko. Odpowiedzią na oczekiwania społeczne są pączkujące w Polsce inicjatywy producentów – badanie produktów przed sprzedażą, produkcja jabłek
„bez pozostałości”, zastępowanie ochrony chemicznej metodami biologicznymi lub konwersja gospodarstwa na metody ekologiczne. Jak podkreślają autorzy: „Chcemy, by informacje przedstawione w tym Atlasie dostarczyły danych do debaty o pestycydach w naszym życiu i przyczyniły się do potrzebnej zmiany”.
Autor wpisu: Izabela Świgoń, ZODR w Barzkowicach
Źródło: Koalicja Żywa Ziemia
