Turbiny wodne

Małe elektrownie wodne (MEW) to według polskich kryteriów elektrownie wodne o mocy zainstalowanej poniżej 5 MW. Taką definicję stosuje się w Polsce. W innych państwach kryteria są odmienne, we Francji, Austrii i Niemczech wartość graniczną stanowi 10 MW a w krajach skandynawskich, Szwajcarii i we Włoszech – 2 MW.

Niewątpliwym atutem elektrowni wodnej należy zmniejszenie emisji szkodliwych zanieczyszczeń dzięki energii elektrycznej w niej wytwarzanej, zastępując energię elektryczną wytwarzaną przez spalanie paliw kopalnych.

Małe elektrownie nie powodują skrajnych zmian w ekosystemach rzecznych, umożliwiają instalacje na małych ciekach wodnych, a także wykorzystanie potencjału niewielkich rzek, rolniczych zbiorników retencyjnych, systemów nawadniających, wodociągowych, kanalizacyjnych, kanałów przerzutowych. Koszty projektu i budowy takich elektrowni są zdecydowanie mniejsze niż dużych elektrowni. Niewątpliwie mniej czasu potrzeba na realizację inwestycji. Ponadto małe elektrownie wodne nie zakłócają krajobrazu.

Zalety małych elektrowni wodnych:

• nie zanieczyszczają środowiska i mogą być instalowane w licznych miejscach na niewielkich ciekach wodnych,
• mogą być zaprojektowane i wybudowane w ciągu 1-2 lat, wyposażenie jest powszechnie dostępne, a technologia dobrze opanowana,
• mogą być wykonane przy użyciu miejscowych materiałów i siły roboczej, a ich łatwa technologia powoduje wysoką niezawodność oraz długą żywotność,
• wymagają nielicznego personelu i mogą być sterowane zdalnie,
• rozproszenie w terenie skraca odległość przesyłu energii, zmniejszając związane z tym koszty.

Potencjał hydrotechniczny Pomorza Zachodniego

Potencjał hydrotechniczny Pomorza Zachodniego na tle Polski zwłaszcza w porównaniu z częścią nizinną prezentuje się korzystnie. W granicach województwa zachodniopomorskiego łączna długość cieków wynosi 30200km, a średnia gęstość sieci rzecznej wynosi 1,32km/km². Zlewnie Parsęty (4100 km) i Regi (4000km) charakteryzują się największą długością sieci rzecznej. Gęstość sieci rzecznej osiąga największe wartości w zlewniach Przymorza: Dziwny – Regi (2,85 km/km²) oraz Świńca (2,78 km/km²). Wysokie wartości gęstości sieci rzecznej w tych zlewniach wynikają z występowania licznych kanałów melioracyjnych.

Deniwelizacja terenu ma kluczowy wpływ na potencjał techniczny. Największe różnice wysokości w polach jednostkowych występują na Pojezierzu Drawskim i wynoszą do 150m w polu o powierzchni 36 km².

Ważną rzeką pod względem hydroenergetycznym jest Parsęta wypływająca z okolic Szczecinka. Mimo, że jest ona typem meandrującej rzeki nizinnej, jest największą rzeką Przymorza, która miejscami przybiera charakter rzeki górskiej.

Małe elektrownie wodne na Pomorzu Zachodnim są traktowane  bardziej jako tradycyjne niż nowoczesność. Należałoby to zmienić, przynajmniej ze względu za zobowiązania międzynarodowe Polski do dekarbonizacji gospodarki i uniezależnienia jej od paliw kopalnianych. Redukcja gazów cieplarnianych będzie możliwa między innymi dzięki wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii w produkcji energii wodnej. Szczególnie promowane powinny być małe elektrownie wodne, ze względu na małą ingerencję w środowisko przyrodnicze.

Więcej informacji o Programie finansującym m.in. elektrowni wodnych na stronie: https://www.gov.pl/web/nfosigw/nabor-wnioskow-2023-energia-dla-wsi

Opracowane na podstawie:

1. Ginalski Z., „Odnawialne źródła energii w gospodarstwach rolnych”, CDR w Brwinowie,
2. Świątek M., „Mała energetyka wodna na Pomorzu Zachodnim – historia i współczesność”, Studia Geographica X (2016).