W piątek, 21 marca 2025 roku, Instytut Geofizyki PAN wraz z Komitetem Nauk o Wodzie i Gospodarki Wodnej PAN zorganizował konferencję z okazji Światowego Dnia Wody oraz pierwszego w historii Światowego Dnia Lodowców. Wydarzenie odbyło się w siedzibie Instytutu w Warszawie, z możliwością uczestnictwa online, i zgromadziło szerokie grono naukowców, ekspertów oraz entuzjastów nauk o Ziemi, w szczególności związanych z hydrologią.
Konferencję z okazji Światowego Dnia Wody otworzyli dr hab. Rafał Szaniawski, Zastępca Dyrektora ds. Naukowych Instytutu Geofizyki PAN oraz prof. Tomasz Okruszko, Prorektor ds. Nauki – Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wiceprzewodniczący Komitetu Nauk o Wodzie i Gospodarki Wodnej PAN.
Pierwszym prelegentem była dr inż. Anna Łoboda, Zakład Hydrologii i Hydrodynamiki Instytutu Geofizyki PAN, która przedstawiła najnowszy Raport UNESCO na temat wody „Mountains and glaciers: Water towers”, podkreśla on znaczenie gór i lodowców jako krytycznych zasobów wodnych dla świata oraz konieczność ich ochrony w dobie postępujących zmian klimatu.
Następnie rozpoczął się blok prezentacji eksperckich. Dr hab. Oskar Głowacki, Zakład Badań Polarnych I Morskich, Instytut Geofizyki PAN zaprezentował zagadnienie pt. „Walka wody z lodem w zmieniającym się klimacie, czyli o badaniu tajemniczych i niebezpiecznych zatok lodowcowych”. W swoim wystąpieniu dr hab. Oskar Głowacki odpowiedział na pytania: Dlaczego zatoki lodowcowe są tak tajemnicze i niebezpieczne? Jak badamy cielenia lodowców, czyli odrywanie się gór lodowych na granicy z morzem? „To właśnie te rejony będą szczególnie dotknięte wzrostem poziomu oceanów spowodowanym topnieniem lodowców i lądolodów. Aby móc minimalizować społeczno-ekonomiczne i przyrodnicze skutki tego procesu, musimy badać szybkość przemian lodu w wodę w skali całej Ziemi. Bardzo istotne jest nie tylko monitorowanie, ale także przewidywanie tempa zaniku lodowców. Jedną z głównych przyczyn niedokładności prognoz wzrostu poziomu morza jest słabe poznanie procesów przebiegających na styku wielkich pokryw lodowych i ocieplającego się oceanu”.
Kolejny prelegent dr hab. Mateusz Grygoruk, SGGW w prezentacji pt. „Umarł król – niech żyje król? Degradacja torfowiska palsa jako początek nowego węglożernego ekosystemu” przedstawił wyniki badań nad torfowiskiem typu palsa, leżącym w północnej Norwegii oraz ulegającym degradacji w wyniku ocieplenia klimatu.
Trzecim ekspertem był dr Bartłomiej Luks, Zakład Badań Polarnych I Morskich, Instytut Geofizyki PAN, który w prezentacji „Po co nam monitoring lodowców? Jak pomoże projekt LIQUIDICE?” mówił o projekcie LIQUIDICE. To międzynarodowa inicjatywa badawcza, która bada zmiany lodowców Alp, Norwegii, Himalajów, Spitsbergenu oraz w pokrywie lodowej Grenlandii. Dzięki współpracy 18 czołowych instytucji naukowych z Europy i Indii, projekt wykorzystuje najnowsze technologie – od obserwacji satelitarnych po zaawansowane modele klimatyczne – by lepiej przewidywać, jak zmieniający się klimat wpłynie na poziom mórz, hydrologię i życie milionów ludzi. To badania, które mają realne znaczenie dla gospodarki wodnej, energetyki, turystyki i strategii adaptacyjnych.
Po tej części konferencji rozpoczął się panel dyskusyjny, w którym eksperci z różnych dziedzin hydrologii i badań polarnych omawiali wyzwania, jakie stoją przed nauką i społeczeństwem w obliczu topniejących lodowców i zmieniających się zasobów wodnych. Dyskusję moderował prof. Tomasz Okruszko, a panelistami byli:
dr Bartłomiej Luks, Instytut Geofizyki Państwowej Akademii Nauk
dr hab. Mateusz Grygoruk, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego
prof. Marzena Osuch, Kierownik Zakładu Hydrologii i Hydrodynamiki IGF PAN
dr hab. Mateusz Moskalik, Kierownik Zakładu Badań Polarnych i Morskich IGF PAN
dr hab. Oskar Głowacki, IGF PAN
Na zakończenie konferencji odbyła się prezentacja filmu dokumentalnego „Gdy zniknie lód” w reżyserii Kuby Witka (2024). Film powstał w ramach projektu „RAW – Recesja i Więdnięcie” i porusza temat dramatycznych zmian w Arktyce i ich wpływu na globalny ekosystem. Po seansie odbyła się rozmowa z bohaterami filmu, którzy dzielili się kulisami badań terenowych i obserwacjami zachodzących zmian klimatycznych.
Wydarzenie pozwoliło uczestnikom zapoznać się z najnowszymi wynikami badań naukowych, ale także stało się okazją do refleksji nad przyszłością zasobów wodnych i koniecznością współpracy na rzecz ochrony górskich rezerwuarów wodnych świata.
Źródło: https://www.igf.edu.pl/wydarzenia.php?news_id=1840#content
