Rolnictwo precyzyjne i technologia 4.0 zmieniły życie wielu rolników, przynosząc rewolucyjne rozwiązania w czasach dużych zmian gospodarczych, społecznych i środowiskowych. To dzięki cyfrowym mechanizmom, które dostarczają wielu informacji, możliwe jest podejmowanie trafnych decyzji i efektywne zarządzanie gospodarstwem.
Rolnictwo precyzyjne to gospodarowanie wspomagane komputerowo, oparte głównie na gromadzeniu danych o przestrzennym zróżnicowaniu plonów w obrębie pola. Rejestracja zmienności wielkości plonu odbywa się dzięki satelitarnemu systemowi pozycjonowania. Rolnictwo 4.0 natomiast odnosi się do narzędzi, które cyfrowo gromadzą, przechowują, analizują i udostępniają elektroniczne dane i/lub informacje wzdłuż łańcucha wartości w rolnictwie. Rolnictwo 4.0 nazywane jest inaczej inteligentnym rolnictwem, e-rolnictwem i obejmuje ono m.in. rolnictwo precyzyjne.
Etapy rozwoju rolnictwa od 1.0 do 4.0
Rewolucja, której jesteśmy naocznymi świadkami pokazuje ogromny skok technologiczny jaki w ostatnich latach dokonuje się w rolnictwie. To przejście od prostych narzędzi i technik do zaawansowanych technologii, które tworzą nowoczesne rolnictwo XXI wieku.
Rolnictwo 1.0 to był nowy rodzaj organizacji pracy, który nastąpił na przełomie XIX i XX wieku, kiedy pracę ludzkich mięśni i zwierząt zaczęto zastępować maszynami napędzanymi silnikami parowymi, a następnie spalinowym i elektrycznymi.
Rolnictwo 2.0 to kolejny etap zmian w rolnictwie polegający na zwiększeniu wydajności i produktywności przez wykorzystanie nawozów i środków ochrony roślin.
Rolnictwo 3.0 to z kolei faza, w której wykorzystano rozwój biotechnologii do ulepszenia gatunków roślin uprawnych. Użyte metody podnosiły odporność roślin na choroby i szkodniki i zapewniały lepszą jakość. Wiedza ta wraz z dostępem do sygnału nawigacji satelitarnej umożliwiła znaczny postęp technologiczny. Ten etap w rozwoju rolnictwa nazywany jest rolnictwem precyzyjnym.
Rolnictwo 4.0. to system produkcji oparty jest na prowadzeniu produkcji rolnej z poszanowaniem bioróżnorodności oraz z zachowaniem dbałości o środowisko poprzez zastosowanie nowoczesnych technologii opierających się przede wszystkim na systemie geolokalizacji oraz analizie danych m.in. meteorologicznych i rynkowych. Rolnictwo 4.0 to koncepcja prowadzenia rolnictwa w innowacyjny sposób z wykorzystaniem najnowszych technologii w celu zwiększenia ilości, ale przede wszystkim jakości produktów rolnych.
Cyfryzacja zarządzania glebą i uprawami
Obecnie możemy analizować glebę z dokładnością do 2 cm, a także zdalnie sterować maszynami rolniczymi na polu. Dzięki nim możliwe jest tworzenie bardzo dokładnych map aplikacyjnych, m.in. dotyczących zmiennego nawożenia. Dzięki najnowszym technologiom i wysokiej rozdzielczości map możliwe jest zdefiniowanie cech gleby niewidocznych przy zastosowaniu innego rodzaju analizy. W ten sposób rolnicy są w stanie odpowiedzieć na pytania czy też potwierdzić swoją wiedzę na temat pola, przekuć ją na dane cyfrowe i zastosować np. odpowiednie nawożenie. Warstwy widoczne dzięki zastosowaniu takich technologii zawierają szczegółowe informacje dotyczące wielu elementów jakościowych, takich jak pH gleby, makroelementy, mikroelementy, piasek, pył, glina, glebowa materia organiczna, węgiel organiczny, mikroelementy, siarka, wapno, dostępność wody dla roślin, węgiel aktywny, ukształtowanie terenu i inne.
Rolnictwo cyfrowe wiąże się z dużymi nakładami finansowymi. Eksperci zachęcają do korzystania z programów, które dofinansowują wejście na taką nowoczesną drogę prowadzenia gospodarstwa.
Z pomocą przychodzą rolnikom programy rządowe realizowane przez ARiMR.
O zainteresowaniu rolników nowoczesnymi technologami świadczy przebieg naboru wniosków uruchomiony po raz pierwszy na działanie „Wsparcie rolnictwa 4.0 w ramach KPO” przez Agencję Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa w listopadzie 2023 r. Miał on trwać miesiąc z zastrzeżeniem, że zostanie zakończony, gdy kwota wnioskowana przez rolników przekroczy 150% zakładanego budżetu (164C:\9164 mln zł). Agencja zakończyła nabór po trzech dniach, a wnioski zdążyło złożyć 10,3 tys. rolników.
Kto mógł się starać o wsparcie?
O wsparcie na realizację przedsięwzięć służących wdrożenia rozwiązań w zakresie rolnictwa 4.0 z KPOiZO mogły się starać pełnoletnie osoby fizyczne, które mają nadany przez ARiMR numer identyfikacyjny, a oprócz tego jako rolnicy są ubezpieczone w KRUS-ie albo przyznano im płatności bezpośrednie, albo są posiadaczami bydła, wielbłądowatych, jeleniowatych, owiec, kóz, świń lub koniowatych.
Pomoc udzielona jednemu beneficjentowi nie mogła przekroczyć 200 tys. zł. Refundacji podlegało do 65 %. kosztów kwalifikowanych. Natomiast w przypadku osób urodzonych po 31 grudnia 1982 roku lub rolników zajmujących się certyfikowaną produkcją ekologiczną zwrot obejmował do 80 % kosztów. Starającemu się o wsparcie przysługiwało również prawo ubiegania się o zaliczkę.
Dofinansowaniem mogły zostać objęte przedsięwzięcia polegające na wdrożeniu systemów teleinformatycznych i rozwiązań cyfrowych do obsługi procesów produkcji czy też wprowadzania do obrotu artykułów rolno-spożywczych. Pomoc przysługiwała, gdy przedmiotem inwestycji było nabycie i instalacja maszyn, sprzętu oraz oprogramowania komputerowego. Wsparcie dotyczyło również zakupu np. automatycznych stacji pogodowych, zdalnych czujników wilgotności gleby, systemów prowadzenia równoległego oraz autonomicznego maszyn, czujników instalowanych na ciałach zwierząt, biosensorów, robotów polowych, dronów, systemów wspierania decyzji w zakresie nawadniania, nawożenia, ochrony roślin czy systemów zarządzania gospodarstwem.
Z uwagi na duże zainteresowanie, resort rolnictwa poinformował, że w 2024 roku planuje uruchomienie kolejnego naboru wniosków o wsparcie w zakresie rolnictwa 4.0 z Krajowego Planu Odbudowy
i Zwiększania Odporności (KPO). Informacja o planowanym terminie naboru wniosków o objęcie wsparciem będzie ogłoszona na stronie internetowej ARiMR nie później niż 30 dni przed planowanym terminem rozpoczęcia naboru.
Współczesne wyzwania rolno-środowiskowo-klimatyczne wymagają ogromnej wiedzy i znajomości najnowszych osiągnięć. Warto być na bieżąco i korzystać z możliwości jakie oferuje współczesna nauka i doradztwo. Tegoroczne Krajowe Dni Pola 2024 organizowane przez Podkarpacki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Boguchwale w dniach 14-16 czerwca 2024 r. odbędą się pod hasłem przewodnim „Nowoczesne rolnictwo”.
To doskonała okazja do zapoznania się z ofertami firm, instytucji i organizacji zaopatrujących polskie rolnictwo w nowoczesne rozwiązania technologiczne i organizacyjne.
Autor: Izabela Świgoń, ZODR w Barzkowicach
Źródło:
- Małgorzata Brzeska, 2023, https://agronomist.pl/artykuly/rolnictwo-40-cyfrowa-rewolucja-i-innowacje-w-technice-rolniczej-5db53 w technice rolniczej”
- Polska Agencja Doradztwa Rolniczego https://www.padr.pl/nabor/rolnictwo-4-0/
