Strategia Odporności Wodnej (Water Resilience Strategy) – czy rozwiąże problem z niedoborem wody?
Zadaniem ogłoszonej 4 czerwca br. Strategii Odporności Wodnej (Water Resilience Strategy) jest odwrócenie niekorzystnej sytuacji dotyczącej niedoboru wody powodującej degradację ekosystemów
i wzrost kosztów jej użytkowania.
Po raz pierwszy w historii woda została uznana za zasób krytyczny o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa i spójności Unii Europejskiej. Działania przewidziane w Strategii stanowią wkład UE
w przygotowania do Konferencji ONZ poświęconej wodzie, która odbędzie się w 2026 r.
Strategia Odporności Wodnej to kompleksowy plan działań Unii Europejskiej mający na celu zaradzenie kryzysowi wodnemu w Europie. Zakłada on m.in. ograniczenie strat wody w sieciach wodociągowych, odbudowę rzek i mokradeł, a także integrację zarządzania zasobami wodnymi z politykami klimatycznymi, energetycznymi i gospodarczymi.
Kluczowe aspekty strategii
• Ograniczenie strat wody
Strategia ma na celu zmniejszenie strat wody w sieciach wodociągowych, które w niektórych krajach mogą sięgać nawet 50%. Wspierane będą programy edukacyjne, kampanie informacyjne i partnerskie działania z obywatelami oraz samorządami.
• Odbudowa ekosystemów wodnych
Plan zakłada odtwarzanie rzek i mokradeł, co jest istotne dla poprawy stanu środowiska i retencji wody. Silny akcent położono na rozwiązania oparte na przyrodzie – retencję krajobrazową, renaturyzację rzek i odbudowę mokradeł. Komisja zapowiada przywrócenie co najmniej 25 tys. km rzek do stanu swobodnego przepływu do 2030 r., a w miastach wspierany będzie rozwój błękitno-zielonej infrastruktury zatrzymującej wodę opadową. Przewidziano także działania na rzecz poprawy jakości gleb i zwiększenia naturalnej zdolności magazynowania wody w rolnictwie.
• Zintegrowane podejście
Zarządzanie zasobami wodnymi ma być spójne z polityką klimatyczną, energetyczną i gospodarczą, uznając wodę za czynnik wzmacniający konkurencyjność Europy. Komisja ogłosiła, ze opublikuje wytyczne techniczne do planów przeciwdziałania skutkom suszy, które mają stanowić spójne podejście stosowane w krajowych i regionalnych strategiach. Dzięki nowym wskaźnikom łatwiej będzie identyfikować obszary narażone na niedobory wody oraz projektować skuteczne działania prewencyjne i adaptacyjne, oparte na wspólnych standardach unijnych.
• Inwestycje w innowacje
Strategia przewiduje rozwój narzędzi cyfrowych, sztucznej inteligencji, inteligentnego opomiarowania oraz wykorzystanie danych hydrologicznych do monitorowania i zarządzania zasobami wodnymi
(uruchomienie tematycznego huba Copernicus ds. wody).
• Prewencja i zarządzanie kryzysowe
Ważnym elementem jest poprawa mechanizmów gotowości i reagowania kryzysowego w przypadku suszy, powodzi i innych zagrożeń związanych z wodą. Komisja Europejska zapowiedziała opracowanie wskaźników oceny deficytu wodnego oraz technicznych wytycznych dotyczących planów przeciwdziałania skutkom suszy.
• Bezpieczeństwo infrastruktury
Strategia zakłada podniesienie poziomu cyberbezpieczeństwa krytycznej infrastruktury wodnej.
Dokument COM(2025) 280/3 – to pierwszy tak kompleksowy plan działań na rzecz przywrócenia równowagi w gospodarce wodnej UE. Założenia planu jako pierwsze przedstawiły „Wodne Sprawy”.
Jak można przeczytać na stronie dot. Strategii Odporności Wodnej komisja będzie pracować nad zwiększeniem odporności na wodę poprzez:
- Przywracanie i ochronę cyklu wodnego
Przywrócić i chronić cykl wodny od źródła do morza, aby zapewnić odporność na powodzie, susze i niedobór wody, poprzez skuteczne wdrożenie istniejących przepisów UE dotyczących słodkiej wody.
Wdrażanie praktyk oszczędzania wody i zielonej infrastruktury w celu poprawy retencji wody na lądzie, zapobiegania zanieczyszczeniu wody i usuwania zanieczyszczeń w wodzie pitnej,
w tym substancji perfluoroalkilowych i polifluoroalkilowych (PFAS).
Fot. Wodne Sprawy
2. Budowanie gospodarki opartej na wodzie
- Przedstawienie wytycznych dotyczących tego, w jaki sposób ograniczyć zużycie wody i poprawić efektywność jej gospodarowania w UE o 10% do roku 2030.
- Zmniejszyć liczbę przecieków w rurach i zmodernizować infrastrukturę wodną dzięki finansowaniu publicznemu i prywatnemu oraz wykorzystaniu rozwiązań cyfrowych.
3. Zapewnienie dostępu do czystej i niedrogiej wody dla wszystkich
- Podnosić świadomość społeczną poprzez promocję edukacji i wymiany najlepszych praktyk
w zakresie oszczędzania wody oraz wspierać rozsądną politykę cenową wody. - Wzmocnienie roli UE w propagowaniu odporności na problemy związane z wodą na całym świecie poprzez międzynarodowe partnerstwa i współpracę.
Europejska strategia odporności wodnej na rok 2025 koncentruje się na trzech celach
Przywrócić i chronić cykl wodny jako podstawę zaopatrzenia w wodę, od źródła do morza. Skuteczne wdrożenie istniejących ram UE jest kluczowe, w tym Ramowej Dyrektywy Wodnej, Dyrektywy w sprawie zarządzania powodziami i Rozporządzenia w sprawie przywracania przyrody. Konieczne są dalsze wysiłki w celu ochrony zasobów, zwiększenia zrównoważonego rozwoju, poprawy retencji wody na lądzie i zwalczania zanieczyszczeń w wodzie pitnej.
Zbuduj inteligentną gospodarkę wodną, aby zwiększyć konkurencyjność, przyciągnąć inwestycje i promować przemysł wodny UE: Popraw wydajność wodną i zrównoważone zarządzanie wodą. Zalecenie dotyczące Water Efficiency First (efektywność wodna przede wszystkim) zawiera wytyczne dotyczące zmniejszenia zużycia wody i wyznacza ogólnounijny cel poprawy wydajności wodnej do 2030 r.
Zapewnij wszystkim czystą i niedrogą wodę i sanitację oraz wzmocnij pozycję konsumentów
w zakresie odporności na wodę: Dostęp do bezpiecznej wody pitnej i sanitacji jest prawem człowieka. Potrzebne jest wsparcie, aby zapewnić czystą wodę i sanitację niektórym regionom i grupom wrażliwym oraz poprawić uzdatnianie wody w celu usunięcia niebezpiecznych zanieczyszczeń, patogenów i chorób.
Na stronie dot. Strategii Odporności Wodnej znajduje się zakładka ”Konkretne zasady”, która zawiera bardzo praktyczne porady i wskazówki w zakresie korzystania z wody i sposobów ochrony jej zasobów: „woda do kapieli”, „woda pitna”, „powodzie”, „wody gruntowe”, „wody morskie”, „azotany”, „wody powierzchniowe” „wody podziemne”, „ścieki miejskie”, „ponowne wykorzystanie wody”, „niedobór wody i susze”, „działania UE w ramach globalnej agendy wodnej”. Znajdziemy tam również program WISE Freshwater i WISE Marine – pierwszy z nich to źródło danych i informacji o europejskich wodach słodkich, natomiast drugi dostarcza informacji o środowisku morskim Europy.
WISE Freshwater udostępnia informacje i dane na temat stanu rzek, jezior i wód gruntowych w Europie, oddziałujących na nie presji oraz środków i działań podejmowanych w celu ochrony i zachowania środowiska wodnego. WISE Marine umożliwia dostęp do danych i informacji na temat stanu i presji na morza europejskie, a także działań, jakie można podjąć w celu ich ochrony i zachowania.
Dowiedz się więcej
Źródło: https://commission.europa.eu/topics/environment/water-resilience-strategy_en
