W dniach 13 – 14 kwietnia 2023 r. w Hotelu Gromada Centrum w Warszawie odbyła się konferencja pn. „Zachowanie bioróżnorodności i ochrona wód w krajobrazie rolniczym”. Organizatorem konferencji i zajęć edukacyjnych w ramach realizowanego projektu „Wdrażanie Planu gospodarowania wodami w dorzeczu Wisły na przykładzie zlewni Pilicy” dofinansowanego ze środków Komisji Europejskiej oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej pod tą samą nazwą była Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa (FDPA). Oba wydarzenia odbywały się równolegle i były połączone z II etapem konkursu wiedzy dla uczniów pn. nazwą „Bioróżnorodność i ochrona wód w krajobrazie rolniczym”.
Wydarzenie skierowane było do nauczycieli ze szkół kształcących w zawodach rolniczych. Wśród uczestników konferencji obecni byli przedstawiciele: Ministerstwa Infrastruktury, Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Krajowego Centrum Edukacji Rolniczej w Brwinowie, Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Instytutu Zootechniki PIB w Balicach, Europejskiego Regionalnego Centrum Ekohydrologii PAN w Łodzi oraz Instytutu Technologiczno-Przyrodniczego Państwowy Instytut Badawczy w Falentach, Fundacji na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa oraz Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie.
Celem konferencji było zaprezentowanie nauczycielom opracowanych przez Fundację na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa multimedialnych materiałów edukacyjnych z pięciu obszarów tematycznych:
- Rola Agrotechniki w poprawie gospodarki wodnej w produkcji roślinnej,
- Znaczenie rozpraszania związków azotu i fosforu pochodzenia rolniczego dla środowiska przyrodniczego i zdrowie człowieka,
- Różnorodność biologiczna w krajobrazie rolniczym,
- Zasoby wodne. Cykl hydrologiczny i zasoby wodne dla rolnictwa w aspekcie zmian klimatu,
- Rozwiązania oparte na przyrodzie, jako narzędzia w ograniczaniu zanieczyszczeń rolniczych do wód powierzchniowych i gruntowych.
Konferencję otworzyła Monika Szymańska – Prezes Zarządu Fundacji na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, która opowiedziała o założeniach i planowanych działaniach projektu „Wdrażanie Planu gospodarowania wodami w dorzeczu Wisły na przykładzie zlewni Pilicy LIFE19 IPE/PL/000005”.
Pierwszym tematem konferencji było zagadnienia związane z „Wpływem rolnictwa na zanieczyszczenia wód i działania zmierzające do ich ograniczania”, które omówiła Małgorzata Bogucka-Szymalska Zastępca Dyrektora Departamentu Gospodarki Wodnej i Żeglugi Śródlądowej, Ministerstwo Infrastruktury.
Przedstawiciele Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Warszawie – mgr inż. Michał Ceran i mgr Łukasz Pietrzak zaprezentowali temat: „Osłona hydrologiczno-meteorologiczna i monitoring zasobów wodnych kraju w ujęciu zlewniowym”.
Następnie rozpoczęła się część poświęcona prezentacji multimedialnych materiałów edukacyjnych. Techniczne aspekty korzystania z materiałów omówiła Ewa Witkowska z firmy Made in media, która była odpowiedzialna za przygotowanie multimediów. Zaprezentowała poszczególne części składowe każdego obszaru:
- tekst omawiający (kurs),
- film edukacyjny,
- 2 animacje,
- 5 ćwiczeń sprawdzających,
- 3 gry edukacyjne,
- test sprawdzający,
- prace domowe,
- słownik pojęć.
Instrukcja korzystania z multimedialnych materiałów edukacyjnych wraz z zakresami tematycznymi każdego z poszczególnych obszarów, a także informacja. jak z nich korzystać podczas zajęć w szkole, zostały przekazane nauczycielom w formie materiałów konferencyjnych.
Materiały dotyczące tematu – „Rola Agrotechniki w poprawie gospodarki wodnej w produkcji roślinnej”, zaprezentował ich autor dr hab. inż. Tomasz Piechota. W materiałach znalazły się takie zagadnienia jak:
- najważniejsze elementy agrotechniki mające wpływ na gospodarkę wodną gleby i roślin,
- znaczenie próchnicy, jej wpływ na właściwości gleby oraz negatywne skutki odpróchniczenia gleby dla jej gospodarki wodnej,
- wpływ uprawy roli na właściwości wodne gleby,
- rola zrównoważonego nawożenia w efektywnym gospodarowaniu wodą przez rośliny.
Kolejnym ekspertem i autorem, który omówił obszar tematyczny pn. „Znaczenie rozpraszania związków azotu i fosforu pochodzenia rolniczego dla środowiska przyrodniczego i zdrowi człowieka” był dr Wojciech Krawczyk. Celem prezentowanego kursu było przedstawienie znaczenia, jakie azot i fosfor odgrywają w środowisku przyrodniczym, jako pierwiastki biogenne, decydujące o przebiegu podstawowych funkcji życiowych roślin i zwierząt. Prowadzący podkreślił rolę sektora rolniczego w ograniczeniu rozpraszania związków azotu i fosforu z produkcji roślinnej, a także zwierzęcej w kontekście ochrony środowiska przyrodniczego i zdrowia człowieka.
Po wykładzie nastąpiło uroczyste wręczenie nagród dla uczniów, którzy uzyskali najlepsze wyniki w konkursie wiedzy pn. Bioróżnorodność i ochrona wód w krajobrazie rolniczym. Nagrody w postaci iPadów, zostały wręczone przez Monikę Szymańską – Prezesa Zarządu Fundacji na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa. Zakończeniem pierwszego dnia konferencji było zwiedzanie Centrum Nauki Kopernik.
Drugi dzień konferencji rozpoczął się od zaprezentowania multimedialnych materiałów edukacyjnych z obszaru pn. „Różnorodność biologiczna w krajobrazie rolniczym” opracowanego przez dr Huberta Piórkowskiego. Tematyka wykładu obejmowała zagadnienia:
- czynniki wpływające na kształtowanie różnorodności biologicznej,
- specyficzne rozumienie różnorodności biologicznej w rolnictwie,
- sposób można oceniać różnorodność biologiczną.
Kolejne materiały dotyczyły „Cyklu hydrologicznego i zasobów wodnych dla rolnictwa w aspekcie zmian klimatu”. Autorem tych materiałów był dr Marek Rycharski, a podczas konferencji zostały omówione przez dr hab. Katarzynę Izydorczyk. Celem prezentacji było przybliżenie uczniom problematyki zmniejszania się zasobów wodnych dla rolnictwa w następstwie działalności człowieka i zmian klimatu oraz zapoznanie ich z możliwościami przeciwdziałania temu zjawisku poprzez małą retencję.
Jako ostatnia zaprezentowała materiały dr Małgorzata Łapińska, zostały one poświęcone tematowi „Rozwiązania oparte na przyrodzie, jako narzędzia w ograniczaniu zanieczyszczeń rolniczych do wód powierzchniowych i gruntowych”. Dotyczyły one zagadnień:
- definicji i przykładów rozwiązań opartych na przyrodzie, które przyczynią się do poprawy jakości wód,
- czym są strefy ekotonowe i jaka jest ich rola i efektywność w ograniczaniu zanieczyszczeń rolniczych do wód powierzchniowych,
- definicji biotechnologii ekohydrologicznych – rozwiązań opartych na przyrodzie,
- wybranych biotechnologii ekohydrologicznych, jako narzędzi w ograniczaniu zanieczyszczeń rolniczych do wód powierzchniowych
- warunków prawnych i technicznych konstrukcji wysokoefektywnych stref ekotonowych, systemów biofiltracyjnych i organicznych płyt obornikowych oraz ich wydajności i miejsc skutecznych wdrożeń w Polsce,
- możliwości pozyskania funduszy europejskich na tworzenie stref buforowych i łąk ekstensywnych oraz kwietnych w ramach tzw. ekoschematów.
Dopełnieniem prezentacji było wystąpienie Marka Rudzińskiego – nauczyciela konsultanta, na temat wykorzystania tychże materiałów podczas zajęć szkolnych.
Na zakończenie drugiego dnia konferencji odbyły się warsztaty pn. Najbardziej efektywne formy edukacji prowadzone przez Ewę Marciniak – Kulkę, Ewę Witkowską, Annę Sawicką i Marka Rudzińskiego. Miały one na celu dostarczyć informację na temat:
- pierwszej opinii zwrotnej na temat opracowanych multimediów,
- pomysłów na ich wykorzystanie podczas zajęć edukacyjnych,
- najefektywniejszej dla uczniów formy materiałów w opinii nauczycieli
- jakich materiałów dydaktycznych w obszarze ochrony środowiska i rolnictwa (dobrych praktyk) najbardziej brakuje i jaką powinny przyjąć formę,
- jakich narzędzi brakuje nauczycielom w procesie nauczania, czego oczekiwaliby jako wsparcia?
- czy istnieje bariera technologiczna dla nauczycieli, czy potrzebują wsparcia w tym zakresie?
- Pomocy z jakich korzystają nauczyciele na co dzień, (czy korzystają z nowoczesnych form materiałów edukacyjnych, czy wyszukują materiały w Internecie, czy korzystają z nich lekcjach?)
Źródło: FDPA
Autor wpisu: Izabela Świgoń, ZODR w Barzkowicach
