Zagrody edukacyjne są alternatywnymi miejscami edukacji, w których proces kształcenia jest urozmaicany i wzbogacany przez ofertę dydaktyczną zorientowaną na praktyczne działanie, myślenie projektowe, uczenie sytuacyjne.
Temat zagród edukacyjnych, czy jak kto woli, gospodarstw edukacyjnych nie jest nowy. Ale po kolei… Zagrody edukacyjne tworzą Ogólnopolską Sieć Zagród Edukacyjnych prowadzoną przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Krakowie we współpracy z wojewódzkimi ośrodkami doradztwa rolniczego. Sieć służy upowszechnieniu idei edukacji w gospodarstwie rolnym oraz promocji działalności gospodarstw edukacyjnych.
Cele działania Sieci Zagród Edukacyjnych
1. Podniesienie prestiżu zawodu rolnika i upowszechnienie wiedzy na temat pochodzenia żywności
2. Różnicowanie pozarolniczej działalności na obszarach wiejskich
3. Zachowanie dziedzictwa kulturowego wsi.
Do uczestnictwa w Sieci może przystąpić każdy obiekt spełniający warunki definicji „Zagrody edukacyjnej”. Udział w sieci jest dobrowolny i bezpłatny. Przystąpienie odbywa się na podstawie kwestionariusza zgłoszenia i rekomendacji uprawnionego doradcy ODR. Uczestnicy Sieci uzyskują promocję ofert w ogólnopolskim systemie internetowym oraz wsparcie doradcze i szkoleniowe, a także możliwość wzajemnej wymiany doświadczeń. Otrzymują również prawo do identyfikowania obiektu logo zagrody edukacyjnej.
Idea i korzyści
ZAGRODA EDUKACYJNA to przedsięwzięcie prowadzone przez mieszkańców wsi na obszarach wiejskich, gdzie realizowane są przynajmniej dwa cele edukacyjne spośród niżej wymienionych:
Oferta gospodarstw edukacyjnych kierowana jest głównie do dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym (szkoła podstawowa). Program zajęć dostosowany jest do wieku dzieci, pory roku oraz drobnych sugestii i oczekiwań samych nauczycieli, a zależy od inwencji i pomysłowości właścicieli gospodarstwa. Często programy zajęć realizowane w gospodarstwach obejmują zagadnienia z podstawy programowej przedszkoli oraz szkół, mogą być ciekawą alternatywą dla niektórych tematów lekcyjnych w szkole. W gospodarstwach tematyka jest bardzo zróżnicowana i pojawiają się m.in. tematy jak: życie pszczół i ich pożytki, wyrób soku jabłkowego, rozpoznawanie ziół i przygotowanie zielnika, „droga mleczna” – wszystko co jest związane z produkcją mleka, własnoręczne przygotowanie bułeczek, zajęcia związane z tradycjami wielkanocnymi, bożonarodzeniowymi, ale również z rekreacją i sportem.
Oferta dydaktyczna Zagród Edukacyjnych realizowana jest w indywidualnych gospodarstwach rolnych. Zajęcia oparte są o unikatowy potencjał gospodarstwa – jego infrastrukturę techniczną, produkcję i zajęcia gospodarskie, umiejętności i doświadczenia rolników, wartości rodziny wiejskiej oraz miejscową tradycję i kulturę. Lekcje u rolnika stanowią interesujące uzupełnienie treści nauczania realizowanych przez nauczycieli przedszkoli i szkół. Zagrody edukacyjne są alternatywnymi miejscami edukacji, w których proces kształcenia jest urozmaicany i wzbogacany przez ofertę dydaktyczną zorientowaną na praktyczne działanie, myślenie projektowe, uczenie sytuacyjne.
Cele działalności
Istotą działalności Zagrody Edukacyjnej jest przybliżenie społeczeństwu procesów zachodzących w naturalnym środowisku gospodarstwa wiejskiego. Idea ta przekłada się na konkretne cele edukacyjne realizowane z wykorzystywaniem potencjału edukacyjnego gospodarstwa oraz jego przyrodniczego i kulturowego otoczenia.
- Edukacja w zakresie produkcji roślinnej
Programy edukacyjne pomagają odkryć, poczuć, doświadczyć różnorodność biologiczną świata roślin, poznać tradycyjne i nowoczesne metody uprawy, cykle życia i przemiany materii, zależności pomiędzy systemami rolniczymi i ekosystemami naturalnymi. Wiąże się z tym wiedza oraz cała gama odkryć kształtów, form, kolorów, zapachów i smaków. Korzystny jest cykl wizyt w gospodarstwie dla tej samej grupy uczniów – na wiosnę dzieci mogą uczyć się przygotować ziemię pod uprawę w ogrodzie, zasiać ziarno i podczas następnych wizyt obserwować wzrost aż do zbioru.
2. Edukacja w zakresie produkcji zwierzęcej
Ważnym czynnikiem procesu edukacji jest bezpośredni kontakt ze zwierzętami. Obcowanie ze zwierzętami uczy wrażliwości i bezinteresowności oraz wdraża do obowiązków i rozbudza potrzeby poznawcze. Uczniowie powinni usłyszeć o każdym zwierzęciu w gospodarstwie i mieć możliwość doświadczenia bezpośredniej obecności gospodarskiego inwentarza poprzez oglądanie, głaskanie, słuchanie odgłosów, poznawanie zapachów i wykonywanie czynności gospodarskich takich jak karmienie, sprzątanie, czyszczenie, dojenie i inne. Edukacja obejmuje poznanie życia zwierząt, zwiedzanie pomieszczeń inwentarskich, poznanie urządzeń i narzędzi, systemów hodowli, użytkowania i funkcji życiowych zwierząt w zakresie dostosowanym do wieku uczniów.
3. Edukacja w zakresie przetwórstwa płodów rolnych
Podczas całego roku można organizować pokazy i warsztaty przetwarzania produktów mlecznych, mięsnych, zbożowych, owoców, warzyw, ziół i innych płodów rolnych. Na zajęciach można pokazać drogę od wytworzenia i zebrania surowca do końcowego atrakcyjnego smakołyku lub przedmiotu użytkowego. Dzieci nie tylko uczą się metod przetwarzania, ale także doświadczają wysiłku produkcji, a tym samym nabierają szacunku dla pracy producenta.
4. Edukacja w zakresie świadomości ekologicznej i konsumenckiej
Specyfika gospodarstwa rolnego pomaga zrozumieć wiele aspektów związanych z ekologią. Pewne zachowania w gospodarstwach są w naturalny sposób proekologiczne: oszczędne gospodarowanie zasobami wodnymi (np. wykorzystywanie deszczówki do podlewania ogrodu), zagospodarowanie odpadów (np. karmienie zwierząt odpadkami organicznymi, kompostowanie materii organicznej) itp. Edukacja w gospodarstwie uświadamia pochodzenie i wartość odżywczą produktów z gospodarstwa, uczy odróżniania produktów naturalnych od wysoko przetworzonych przemysłowych i kształtuje nawyki konsumenckie.
5. Edukacja w zakresie dziedzictwa kultury materialnej wsi, tradycyjnych zawodów, rękodzieła i twórczości ludowej
Bogactwo kultury materialnej i duchowej wsi daje ogromne możliwości realizacji atrakcyjnych zajęć praktycznych – plastycznych, artystycznych, kulinarnych, a nawet rozrywkowych. Każdy niemal temat edukacyjny w gospodarstwie rolnym można poprzedzić prezentacją wyposażenia domu, sprzętów gospodarstwa domowego czy maszyn rolniczych wykorzystywanych przez wcześniejsze pokolenia mieszkańców wsi do wykonywania określonych czynności gospodarskich. Przy okazji można przywołać pamięć o dawnych zawodach takich jak – bartnik, kołodziej, bednarz, rymarz, garncarz itp.
ZAGRODY EDUKACYJNE WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO
- Gospodarstwo edukacyjne W LABIRYNTACH, Iwona Rybicka, Paproty 8, Malechowo
- DWOREK TRADYCJA, Grażyna Zaremba-Szuba, Bełczna 27, Łobez
- 7 OGRODÓW, Grażyna Kugiel, Łowicz Wałecki 50, Mirosławiec
- ZIELONA FARMA, Marzena i Krzysztof Rajtar, Żelimucha 20, Białogard
- KOŁO WROTY, Agnieszka i Robert Gumbis, 74-405 Sarbinowo 118
- Gospodarstwo Pasieczne KÓSZKA I, Konrad Fujarski, ul. Górna 4, 78-552 Kluczewo
- MIODOWY RAJ, Andrzej Rytwiński, ul. Miodowa 7, Dygowo
- Gospodarstwo ekologiczne JUCHOWOFARM, Fundacja im. Stanisława Karłowskiego, Juchowo 54 A, Silnowo
- DRZEWIAŃSKA ZAGRODA, Hanna Obławska, Drzewiany 23, 76-020 Bobolice
- LISÓWKA, Urszula Mejer, Lisowo 1, 76-042 Rosnowo
- PRACOWNIA RZEMIOSŁ DAWNYCH, Aleksandra Olszewska, Żerdno 21, 78-550 Czaplinek
- AGRODOLINKA, Alicja Ławniczak, Gogolewo 44, 73-121 Marianowo
Prawo do posługiwania się nazwą „Zagroda Edukacyjna” mają wyłącznie gospodarstwa sprawdzone i rekomendowane przez system doradztwa rolniczego. Wszelkie niezbędne dokumenty oraz informacje nt. funkcjonowania gospodarstw edukacyjnych uzyskacie Państwo na stronie www.zagrodaedukacyjna.pl lub w siedzibie Zachodniopomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach
Na obecną chwilę w Polsce jest zrzeszonych 306 właścicieli gospodarstw, w zachodniopomorskim znajduje się 12.
Autor: Ewelina Pawłowicz, Dział ROW
